Pinulongang Bisaya (Everything about Bisaya Language, Ludabi, ug uban pa)

[brownprose]

---

@ Forester

Kina ug pinakamaalamon gyud ka nga magtudtudlo diri sa kapilya-istorya forester. Ang kamaalamon nimo daw sama sa mga gibantog nga mga haligi sa Romano Katoliko sama nila ni St. Augustine, St. Thomas Aquinas og St. Albert Camus este Magnus diay Di gyud mi magmahay nga pasidunggan ka namo dire nga buhing santos patron sa pinulungang bisaya.

Hinaut unta nga walay pagkupas kining imong mabulokong mga saysay og katin-awan sa pinulungang bisaya ngadto sa imong mga tinun-ang mga sunoy pa sama kanamo

I have already changed the title of this thread. If you have better suggestions, feel free to shoot them here.

[br]Posted on: February 25, 2008, 01:31:20 PM_________________________________________________L ooks like I can't change at all the title.

[kyuusai]

Oi! Unsay bisaya nga tawag sa "Call Center"?

Tawag Tunga?
Taliwalang Sampit?
Tawaganang Sentro?

Corny!

[forester]

DILI nalang na nato hubaron Kyu. Ato nalang hatagan og pagtamud ang kaugalingnan sa mga langyaw'ng pulong nga karon atong gidawat.
Ang paghubad niini dili imposible gumikan kay aduna may daghang pamaagi [reglamento] sa paglukot sa kahulogan. Ang naka-apan mao nga mas laksot ang hubad kay sa iyang natural nga kagawi-an.
Ang "sentrong tawganan" maoy kinadul-an sa mga hubad; apan sa akong bahin, dili ko ika-ilis ang "call center" sa bisan unsang hubad aron lamang sa pagpakita nga ang Bisaya adunay tugbang niini.
Ang tinuod mao, nga walay "sentrong tawganan" nga pulong sa binisaya sa wala pa ma-introducar ang pulong "call center". Mao kini ang gitawag nga "novel superiority" sa atong linguistica.

Ubang pahamatngon: ang "centro" "sentro" ug uban pa, mga hinulmang pulong usab gikan sa nagkalain-laing pinulongan. [br]Posted on: February 25, 2008, 06:20:55 PM_________________________________________________

@ Forester

Kina ug pinakamaalamon gyud ka nga magtudtudlo diri sa kapilya-istorya forester. Ang kamaalamon nimo daw sama sa mga gibantog nga mga haligi sa Romano Katoliko sama nila ni St. Augustine, St. Thomas Aquinas og St. Albert Camus este Magnus diay Di gyud mi magmahay nga pasidunggan ka namo dire nga buhing santos patron sa pinulungang bisaya.

Hinaut unta nga walay pagkupas kining imong mabulokong mga saysay og katin-awan sa pinulungang bisaya ngadto sa imong mga tinun-ang mga sunoy pa sama kanamo

I have already changed the title of this thread. If you have better suggestions, feel free to shoot them here.

TOINK... Dili mahimong mopili ko'g ngan brown isip santos? Sr.Santako Way Purol

[brownprose]

TOINK... Dili mahimong mopili ko'g ngan brown isip santos? Sr.Santako Way Purol

hehehehe...hapit nahab-wa akong ginhawaan'g kinatawa anang imong "santako way purol." aron sa katomanan anang imong gihangyo -- from now on...by virtue of the power vested upon me by He-Man and the Masters of the Universe and as the self-appointed Pope, I shall now canonize you Santako Way Purol Foresterus without the rigidity of beatification. hehehe.

On the serious side Forester, I was wondering about your position using Bisaya as the core dialect of the National Language which is Filipino. Ang batakang balaod nagkanayon nga "evolving" ang Filipino language apan walay gibatbat nga basehanan kong asa nato sugdan ang pagpatuman niini.

Nakahinumdum ko ni kanhi gobernador Lito Osmeña nga kusganon nga nibarog nga ang Bisaya or Cebuano mao'y
pinakafeasible daw nga dialect sa pangatarungan nga kini mao'y widely spoken ug widely understood nga dialect sa nasud. Naa bay mga statistika nga nagpamatood niini? Ug kon wala, angayan ba nga ipatuman ang maong sugyot?

as always -- ang imong sakop sa congregation diri sa kapilya istorya magpaabot sa imong mga ligdong nga tubag.

[forester]

Pastilang sadya-a, wala pakoy purol anang salida nga HE-MAN. Ang kalabera diha sa He-Man maoy akong paborito gumikan kay sa tanang karakter, siya maoy mopinsar ug mogamit sa maayong kaisipan sa pagpahigayon sa iyang skema ug desinyo.

Sa akong pangagpas ug binasahan, ang pulong "Filipino Language" nga napatik ug makita diha sa atong batakang balaod [fundamental law - this refers to the 1987 Philippine Constitution] sa Articulo XIV, seccion 6-7 diin kining mga pulong molutaw nag-ingon:

Section 6. The national language of the Philippines is Filipino. As it evolves, it shall be further developed and enriched on the basis of existing Philippine and other languages.

Subject to provisions of law and as the Congress may deem appropriate, the Government shall take steps to initiate and sustain the use of Filipino as a medium of official communication and as language of instruction in the educational system. Section 7. For purposes of communication and instruction, the official languages of the Philippines are Filipino and, until otherwise provided by law, English.

Makita dinhi niining nalatid nga ang pulong "Filipino" wala kataga-i og tin-aw nga kahulogan; atong timan-an kanunay nga adunay 154-163 ka sinultihan dinhi sa Pilipinas [87 ka dialecto ang dagko nga vernaculo], ug ang atong balaod wala moingon nga ang "Filipino Language" mao ang "Tagalog". Gani sa iniphanay niadtong 1974, mogawas nga daghan ang may "kaakohan" nga mobinisaya kay sa makasulti og Tagalog, apan nausab kini human milabay ang ubang katuigan.

Apan ang wala mausab mao nga ang batakang balaod wala motin-aw kung unsa sa tanang dialecto ang gitawag nga "Filipino Language". Kini gisung-ay na lamang diha sa Seccion 9 sa Articulo XIV nga nagtugot sa Congreso sa pagtuon, pagpalambo ug sa pagpakaylap niining mga butanga. Ato na lamang paabuton ang tinubo-an [evolution] niining atong pinulongan.

Sa akong panan-aw, dili usab motugot ang mga Tagalog nga ang Bisaya maoy itudlo'ng "Filipino" sa katarungan nga ang tanang "Edificio de Administracion del Govierno" atu-a mahimutang sa ilang gitawag nga "The Great Manila".

E-excomunicar gud ni sila brown aron gaba-an ni sila sa mga bisaya.

[brownprose]

Ako na silang gi excommunicate apan mocummunicate man gyud . Suwayan nakog communicate si Skeletor aron sa pagpangulitaw ni Darna... duda nako si Darna gyuy nagbuot buot aning Tagalog ba... hahahaha.

Sa akong paminaw, hanap pa sa panalang sa hantakan mahitabo ang gitawag nato nga evolution Forester kay matod pa sa mga Tagalog hagbay ra daw ni evolve ang pinulongang Filipino. Gani ang ebidensya nga kanunay nilang gipanghambog mao ang mga salida o pasundayag nga makita nato sa atong lokal nga telebisyon o pamantalaan nga diin Tagalog ang kasagaran gigamit sa paghatag ug balita o kalingawan. Sa laktod pagkasulti, nahimo nang DE FACTO ang paggamit niini sa nasud.

Gawas sa mga edificio nga imong ginaingnon [isip apil sa mga luyat nila nga mga ebidensya], makusganong giduso sa mga Tagalog ang paggamit sa ilang pinulungan kay ang Tagalog mao nay gihimo kunuhay'ng ikaduhang "lingua franca" sa atong nasud gumikan kuno sa pagdawat sa atong mga tunghaan sa ilang curiculo inubanan sa mga nagkalainlaing mga libro sa sibika ug Filipino nga diin ubay ubay (bohol ) na gyud ang Tagalog nga mga terminolohiya nga imong mabasa.

Sa kahimtang sa atong gitawag nga "Filipino" karon, ambot lang kaha og asa puniton atong Bisaya nga pinulongan kung gani naa na gyuy ideklarar nga Filipino nga pinulungan sa atong balaodnon.

Maglagot gani ko, ipahamtang nako ang ikaduha ug mas bangis nga Inquisition dinhi sa Pilipinas kung naay mosupak o mosalikway sa paggamit sa Bisaya isip atong Nasudnong Dila. hehehehe

[forester]

Bwaaahaaaahaaahaaaaaa...... Porvida, ang imong kahanas ug kabatid moy buhing larawan sa kalantip sa Sugbu-anon. Pastilan, maharus gyud ingon sa kamunggay kung imong ipalabang ang PINAKABANGIS NGA INQUISITION sama sa mga malo-decrito nga giwara-wara sa mga kanhi-ayng mga Santo Papa.

Ang atong mahimo Halangdong Santo Papa Brown mao na lamang ang pagsalmot sa indigay sa atong mga dialecto, sanglit aduna man usa'y mga dagkung pagtuon nga gipahigayun ang mga Batid nga Bicolano, Ilocano, Pampangginyo, et.c. sa pag-labnut sa pasidungog nga mamahimong "Lingua Franca" sa atong nasud.

Mahitungod [may kalabutan] sa Tagalog isip maoy "Filipino Language", kining maong "assumption" gipakatunhay lamang sa giingo'ng "evidencia de circumstancia" sahi niining mga mosunod nga kahimtang:

1. Ang "Departamento de Educacion" nga atu-a sa Manila maoy mi-imprimatur sa tanang basahon nga gipabasa sa tanang tungha-an, labut niini ang pagpatuman sa usa ka "Acta Republica" nga ipatudlo ang "Pilipino" [nga nagtakuban isip Tagalog] sa tanang tungha-an sa Pilipinas;
2. Nga ang Pilipino [nga nagtakuban isip Tagalog] mao lama'y masabtan sa kadaghanang sinultihan sa Pilipinas.

Apan kining maong sinugba midukot lamang gumikan kay kini wala mabali sulod sa dugay nga kapanahonan, ang akong ipasabut nga mamahimo ta'ng balihon ang dagan sa kapalaran niining atong Bisaya kung kita na'y modala sa rinda sa parada nga atu-a padagana sa Manila. Pananglit, ako misuporta ni Raul Roco gikan sa senado ngadto sa executivo. Sa iyang paghung-hung kanako dang comedia, siya miingon nga "Pwede kaba sa DepEd kung suswertehen tayo?". kung ang maong laraw nahinabo pa, maoy una nako'ng balit-aron ang kagawi-an sa pinulongan gikan sa Tagalog ngadto sa tagsa-tagsa ka dialecto ngadto na sa pagpa-ila sa Bisaya.

Akong gila-uman karon mao ang Diosnong gahum ni Santo Papa Brunisiprosos nga may dakung kalabutan sa pagkahimong santos sa tawo nga gihinganlan sa "Orden de Procuradores" nga "Herejes".

[Velvett]

mas maayu siguro nga mo ingon kita "Filipino Language, Tagalog-based" and "Filipino Language, Bisaya-based" and so on and so forth.

[forester]

LEONKILAT: KATIPUNERO SA TRES DE ABRIL 1898


"Ang pagsuliyaw ug kasaba maoy nakapakugang taliwala sa kahilum human sa tingpaniudto, 3 de Abril 1898, dinhi sa Sugbo samtang mipahulay ang mga Sugbuanon. Ang kalangas mao'g paminawn sa "Leon, Leon" ug sa "Revolucion, Revolucion"
Kini maoy hubad binisaya sa nahasulat ni Elisa Krapfenbauer, usa ka Aleman nga dinhi nagpuyo sa taliwang dapit sa Sugbo niadtong panahon sa pag-alsa ni Leonkilat.

Si Pantaleon Villegas natawo didto sa Bacong, Negros Oriental niadtong 1873. Taliwa sa kakabus, siya milalin dinhi sa Sugbo aron sa pagpangitag pangabuhian. Dinhi sa Sugbo siya nahimong tighahatud sa mga tinapay sa usa ka panaderia. Sa usa sa mga salida sa Circus Troupe, si Leon [angga ni Pantaleon Villegas] mikuyog kanila isip katabang hangtud nahimo siyang magdudula niini gumikan sa iyang ka-idlas manglihok-lihok. Sa dihang ang Circus Troupe misibug didto sa Manila, nakapalag si Leon sa ubang sakop sa Katipunero [KKK] nga maoy miganoy kaniya sa pagsalmot niini. Didto nahimong tinuoray nga katipunero si Leon samtang padayon ang iyang pagsalmut sa Circus diin niiya makuha ang iyang angga nga "kilat" isip magkahulogan sa iyang kahanas ug kaabtik. Alang sa ubang bisayang katipunero siya mao na si "Leonkilat".

Ang mga dagkung opisyal sa katipunero naglaraw sa pagpahigayon sa pag-alsa panahon sa ika 8 sa Abril 1898 gumikan kay kini mao man ang "viernes santo", halayo sa kabilinggan sa mga katsila ang pag-alsa. Apan kini wala mahinabo gumikan sa pagpanag-estokada sa mga katipunero tali sa mga guardia civiles didto sa Talisay nga maoy nakapahi-uknol sa laraw.

Kalabut niining panghitabo, gipadala si Leonkilat dinhi sa Sugbo [gani ang ubang taga-Cebu nagtuo nga siya usa ka taga-kabite nga haniti mo binisaya sahi sa kalantip] luwan sa sakayang nilayagan niadtong Agusto 1895 nga diha mahadunggo sa Samboan.

Sa wala pa maabot dinhi sa Sugbo si Leonkilat, mikaylap na ang mga balita ug mga huhungihong nga kuno siya usa ka tawong kublan [dili madutlan sa bala].

Nianang Abril 3, 1898 sa kahaponon si Leonkilat maoy nangulo sa pagpangatake sa Sugbo batok sa mga katsila nga nikalas sa 6 ka tawo ug kapin sa 20 nga samdan. Lakip sa mga samdan si Leonkilat nga gituho-ang naigo sa pagpamusil sa tigulang nga katsilang opisyal [kining opisyala gituhoang mao si Col. Joaquin Monfort, nga kun litukon sa kanhi-ayng bisaya "mampor"].

Wala mailog ni Leonkilat ang Fort San Pedro, Colegio Seminario de San Carlos, Casa Real, Convento de San Agustin, ug uban pang langyaw'ng pamatigayon. Sahi niini, mikalagiw si Leonkilat ngadto padung sa habagatang bahin sa Sugbo. Kini nahimong dakung asoy nga milusot didto sa Carcar niadtong Abril 5, 1898. Maoy katuyo-an ang pagsumpay sa estokada ug away didto sa Carcar sanglit ang mga katsila nagsunod man sa mga katipunero padung sa habagatang bahin.

Miabot si Leonkilat ug mga kaubanan sa Carcar niadtong Abril 7, 1898 aron didto paabuton ang migukod kanila. Didto sila sangko sa panimalay ni Mateo Barcenilla diin usab ilang gipahigayon ang "conferencia" uban sa mga halangdong banay ug opisyal sa Carcar.

Sa maong panagtigum, gihangyo sa mga Carcaranon nga adto lang sa bukirang dapit ipahigayon ang away, apan sa natiman-an sa mga saksi si Leonkilat miingon "dili mahimo adto sa bukid, anhi himo-a sa Poblacion ang away."

Ang mga opisyal sa Carcar walay igong katarungan nga mopanig sa mga katipunero gumikan kay kini walay igong kusog batok sa mga katsila ug dili usab nila tuyo nga ang dakung kamatay anha mahinabo sa Carcar.

Busa, adunay laing tigum nga gipahigayon didto sa panimalay ni Florencio Noel [kanhi opisyal sa Poblacion], ug niining higayuna ilang nakab-ut ang hukom sa pagpapatay ni Leonkilat. Gitudlo sa ilang tigum si Apolinario Alcuitas sa pagpahipus ni Leonkilat [si Nario maoy mi-abi-abi ni Leonkilat dihang miabot sila sa Carcar] uban sa natiman-an nga pulong "Imo ba diayng palabihon nang tawhana kay sa Carcar, Nario?".

Sa dihang nahinanok si Leonkilat, gisulod nila ni Nario ug mga kauban ang lawak ni Leonkilat dala ang maha-it nga punyal [ sharp dagger; because it is believed that he is invulnerable to bullets]. Sa dihang iyang gilaslas ang ubol-ubol ni Leonkilat, mikulisi pa kini ug nakiglayug mao nga aduna pay sinyagitay "ang lampara, ang lampara".

Usa ka batan-ong babaye [usa sa mga mi-asoy niadtong 1898] nga si Kitay Alcuriza maoy nagdala sa lampara aron sa pagbanwag sa layug diha sa ngitngit nga lawak uban ni Leonkilat. Ang Mauser rifle nga gidala sa usa ka komboya maoy mikutlo sa kinabuhi ni Leonkilat. Sa wala pa mabugto, si Leonkilat miluwat pa sa iyang katapusang pulong "ayaw nalang ko ninyo patya".

Giguroy ang patay nga lawas ni Leonkilat padulong sa plaza sa Carcar [luyo nianang monumento ni Rizal sa pagkakaron] ug misyagit ang mga 'principales de poblacion' sa pag-ingon "viva espanya"; inalirongan kini sa bagang duot sa mga Carcaranon - kaadlawon kadto sa Abril 8, 1898, viernes santo.

Karon, ang Leonkilat mao ang "calle [calzada]" diha sa may E-mall lusot sa mga kanto Sancianko ug Colon.

[clarkhkent]

mingaw naman....asa naman kahang mga taw dre....tua na "cguro" sa pikas....hahaha!

sir forester naa pud ka dihay sugilanon bahin ni P. del Rosario ug ni N. Bacalso?