Ang mga Balak ug Awit sa Pakigbisog

[akoyako]

---

Tinghulog og Dahon

may dahon sa tiilan
sa pagtunob sa hagdan

“tinghulog na pod…”
mabulokon nga panahon

apan dili manamilit
kon way maniid

molarag sa hilom
kon dili sud-ongon

ang dahon…
sa yuta paingon.

Akoy
2006.10.25

[akoyako]

Hinagpat nga Luha

kon modaligdig ang luha ngadto sa baso sa kape…
mosamot ang iyang kahumot

kini mopukaw sa handomanan
sa kanhiay…daw pagsigop og
sinabwang kamonggay…madimdim nimo ang
lamilami ug paratparat sa kahaponon.
ang init sa sabaw motagbaw sa kahinangop
sa Yutang Tabonon…
may kainit sa dughan nga motuhop sa kalawasan,
mosulay paglumos sa panghupaw…
diin ko karon malipayon….ug hain na diay
kadtong karaan nga hayahay?

imna pag-usab ang humot nga kape…dimdima…
ang tinimplaha’g pahiyom ug hinagpat nga luha.

Akoy
2006.10.29

[akoyako]

Taming

Talidhay
Sa
Kasingkasing

Tuyhakaw
Sa
Pag-amping

Taliwala
Sa
Tanan

Taming
Ang
Pinulongan.

Akoy
2007.12.23

[akoyako]

Ang Akong Yuta Dili Baligya



Sa Yuta ko nahimugso, subangan

Sa bulawanong bidlisiw sa adlaw

Yutang Tabunon, yutang pinangga.

Sa banika gapuyo, gadagandagan

sa pagkabata, gaduladula kasangga

Ang mga kahigalaan sa kabatan-on.



Malinawon ang akong ginikanan

Sa Yuta nga puloy-anan, bulahan

Sa init sa adlaw, sa hangin ug ulan.

Milipang ang kabulakan sa palibot

Samtang, milabong ang panaghigalaay

Misanag ang pahiyom.



Matahom ang Yutang Tabunon

Bisa’g giparot sa langyaw’ng madaogdaogon

Kas-a, giotrohan pa.

Gidagmalan ang iyang kaayo ug kaputli

Ang katim-os sa pagtoo dili mabugti

Tunhay ang iyang katahom.



Ang Yutang Tabunon akoa’ng langit

Dapitan sa akong kalipay ug kasakit

Lunhaw’ng tanaman sa akong damgo.

Sa tinuod, ako ug ikaw anak sa Yuta

Gipakatawo gikan sa iyang sabakan

Gibuhi sa abot gikan sa iyang basakan.



Unod sa unod si Inday sa iyang inahan

Dugo sa dugo si Dodong sa iyang amahan

Sa Yutang Tabunon kabanay kitang tanan.

Diin ang tiil mitunob, ang payag mobarog

Diin gitanom ang mga gulay ug kahumayan

Sa yutang kagikan, ako mogamot ug moturok.



Ang Yuta mao ang ulianan sa latagaw kong kalag

Sa pagpanaw, magpabilin sa iyang handomanan,

Mosandurot sa yuta, kakahoyan, tanaman, kahigalaan

Sa tanang gugma, mohalog sa kadagatan ug kabukiran

Langitnong bahandi nga kabusgan sa panginahanglan

Katagbawan sa kahidlaw sa kahiladman.



Kon wa nay Yuta, diin mamalandong sa kahapunon?

Kasakaan ba sa kilomkilom ang payag nga natumpag?

Kapahulayan pa ba ang lantay’ng kawayan?

Asa padulong ang kagahapon, karon kun ugma?

Unsay sangpotan sa nasod…sa katawhan?

Unsay dangatan sa pagdapig…sa kaliwat?



Sa kataposan, ingnan ko ikaw, pamatia

Intawon, ang Yuta dili baligya

Angay pa ba kining ibudyong pinangga?

Sangko sa langit ang iyang kahamili

Dili pangpatigayon, dili ikapalit og sapi

Ang Yuta dili ikatahan, dili ikailis sa dolyares.



Ang Yutang Tabunon

Dili ibaligya, dili gayod igsoon

Kay dili baligya

Akong inahan ug amahan

Dili gayod sa

Tibuok kong kinabuhi!



Akoy
2005.10.21.

[akoyako]

Magellan

ang tawo mosagubang
sa tanan,
mosugakod sa tanang
kalisod,
moatbang sa bisan unsang
kalisang,
molawig sa kangitngit sa
unahan,
padulong sa kinatumyan sa
kalibotan
motahan sa tanan aron lamang
matagamtaman
ang bahanding labaw pa sa
bulawan,
ang kahumot ug kalami sa mga
lamas sa kinabuhi.

Akoy
2008.01.25

[akoyako]

Ang Dukot Midukot


Gikutkot, gikumot, gisimhot,
Ug gitulon ang humokong kagubkob

Mitapot sa kamot ang kahumot
Sa kahiladman di maibot

Di ko buot mohisgot og dukot
Apan daw midukot sa panimuot.

Miungot nga kahimuot
Gapangalot,gapanglugnot.


Akoy
2007.12.13

[akoyako]

Yayay


Hapdos ang galamhan
Ang mata mihalang
Kay gimingaw sa
Pagpanaw ni Yoyoy.


Akoy
2008.01.30

[akoyako]

Karong Taknaa

Mitugdon ang langgam
Sa akong dughan
Ingon nga nahubog sa pagsangpit
Sa imong ngalan.

Akoy
2007.12.1

[akoyako]

Ang Kahaw-ang



Ning paghinuklog sa kahaponon, kon unsa ang kinabuhi,

gibati ang kahaw-ang, samtang galingkod lang…gatan-aw….

Sa akong pag-usob og tutok sa palibot, naamgohan nga ang huni

sa langgam ug bulok sa kadahonan sa kakahoyan misulod na sa

wanang sa akong kahaw-ang. Sa pag-abot sa takna sa pagbarog

ug pagpadayon og lakaw, siya usab mitungha sa akong

kahimatngonan nga galingkod daplin sa dalan ug namintal sa

yano apan bulawanong hulagway sa kakahoyan nga gatalay ug

namandong sa dalan sa ilang katahoman.



“Unsay pagbati sulod sa imong ginahulagway?

Kay karon, ako kahaw-ang, daw ako usa ka wanang.”

“Mao usab ako, kay unsay bili sa hunahuna…

kakapoy lang... ug dili pod tinuod ang kasagaran?

Ania lamang ako dinhi karon.”



Sa hilom…nabati ko ang iyang pagdungaw

sa akong kahaw-ang. Makasulod kaha siya sa

akong kahimatngonan,kon wa koy kahaw-ang?

Kay kon walay wanang, diin mobatog kining pagbati

ug hunahuna, diin motungha ang mga matahom nga linalang?

Kon walay wanang…walay katugpaan ang tanan.



Taliwala sa kakahoyan, ilalom sa ilang mga dahon ug bunga

ug sa kahilom nga gialirongan sa huni sa kalanggaman

ug siya nga galingkod daplin sa dalan nga karon akong gituparan,

napamatud-an ang kabililhon sa kahaw-ang. Ug pinaagi sa

mga pahiyom, katingala, pagbutyag ug padayag,

hinayhinayng nahulagway ang mga pangutana sa pag-ilaila,

mga pangandoy ug uban pang tinipigan sa kahiladman...



Wa damha...

nanguhit na ang kilomkilom, buot nang makig-uli.

Human sa panamilit, misubay na sa dalan nga giladlaran sa

bulawanong katahoman, bitbit ang gisaw-an nga handomanan.

May gapabilin bang kahaw-ang nga kapintalan ugma pohon

o kaha sa sunod tinghulog og dahon?





Akoy
2006.11.15

[akoyako]

Takulahaw



Buhing hulagway sa banika, suod nga higala…

mikidlap sa wanang sa akong panumdoman.



Akoy
2006.07.21